Belediyenin 2548 Yaka Numaralı Temizlik İşçisi

Umur Bugay gerçekten de çok yaratıcı bir senaryo yazarıydı. Onun kısacık bir replikte nasıl bir karakter oluşturma dehası olduğunu 1977 Yapımı Çöpçüler Kralı filmi ile anlatalım

ÖNCE SAHNEYİ BİR İZLEYELİM

efenim ben, belediyenin 2548 yaka numaralı temizlik işçilerinden apti şakrak.

Yaka numarasını söylerken ki gururu muhteşem. Bunu bir teslimiyet olarak görüyor karakter. Apti’nin hayatta inşa ettiği en önemli kimlik belediye işçisi olması. Filmin çok yerinde bunu açıkça vurguluyor. Apti aslında taşradan gelip Büyükşehir’de devlete tutunmuş yurtsuz bir birey. Geceleri kahvede yatıyor, üniforması dışında kıyafeti yok, çalı süpürgesini üzerine zimmetli görüyor. Bu sahne

Hasan ile seher’den doğma. Anam babamın ikinci karısı zannederim.

Büyükşehir’in gettosuna sürüklenip, bir temizlikçiyi kaçırma teşebbüsünde bulunan evsiz bir bireyin; belediyeye ait olduğunu gururla söylemesinin ardından Baba-Oğul ilişkisindeki sorunun vurgulanması dikkat çekisi. Babası ile yaşadığı bu kopukluk onun izdivaçları konusunda net bir malumat sahibi olmamasını beraberinde getiriyor. Apti, yeri-yurtu-kimliği olmayan bir birey olduğu kadar ailesinden de kopuk.

yozgat’ın şefaatli ilçesinden. 1948 doğumluyum.

Apti bir Anadolu insanı. 30’lu yaşlarda. İstanbul’a göçmüş bir birey. Evsizliğinden ve memleket uzaklığından anladığımız kadarı ile kendi başına İstanbul’da

okumam yazmam ilk okulun üçüne kadar olup sicilim son derece temizdir.

Okula gidememiş bir birey olmasının eksikliğini sicilinin temiz olması ikame eden bir birey Apti Şakrak. Okulu, ailesi, evi, gücü olmamasının karşısında sığındığı tek liman İstanbul Büyükşehir Belediyesi temiz sicili. Hayatını özetleyen kimlikler profesyonel meslek yaşantısından ibaret. Mesleği dışındaki tüm başarısızlıklarına karşılık, Çöpçülük onun tek başarılı ve gurur duyacağı kimliği haline gelmiş durumda.

nişanlımı kaçırma vukuatını saymazsak tabi

Sicilinin bozuk olmamasına rağmen hayatta yine bir hata yapmış ve nişanlısını kaçırmış. Burada suçun yani nişanlıyı kaçırma eyleminin sorunsallığı var. Hayattaki bir başarısızlıklarından biri daha olabilir bu eylem ve bu hatasının yine tek kimliği olan çöpçülükteki temiz sicili ile ilintilenmesini istemene bir tavrı var.

Çöpçüler Kralı bir komedi filmi. Ancak senaryosu gerçekten de çok iyi bir biçim düzlemine sahip. Baş karakter Apti’nin karakteri özenle islenmiş. Filmde Çöpçü Apti’yi çöpçü kıyafeti dışında bir kıyafetle göremiyoruz. Zabıta Şakir (Şener Şen) de sadece üniforması ile karşımızda duruyor. Zaten Apti’de Şakir’de Hacer’i (Ayşen Gruda) istemeye gittiklerinde üzerlerinde iş kıyafetleri var.

Filmde kız verme meselesi bile meslekler üzerinden konuşuluyor. Damatlarına onbaşı olarak seslenen baba (İhsan Yüce) onlara çöpçü-zabıta olarak sesleniyor. Baba’nın ve Hacer’in ailesinden ikisinin de ismini hiç duymuyoruz. Sadece meslekleri ile tanıyoruz. Gettodaki tutunamayan aile yapısında kızın evlendirilmesinde isimler-huy-yakışıklılık önemli değil: aslolan kızımıza bakar mı mesajını okuyoruz buradan.

Bir replik üzerinden değerlendirdiğimiz Çöpçüler Kralı, detaylı bir incelemeyi hak ediyor. Şimdilik bununla yetinelim.

Filmin 15. Antalya Film Festivali’nde Umur Bugay’a En İyi Senaryo ödülünü kazandırdığını da ekleyelim.

KÜNYE